Hacı Murat

Lev Nikolayeviç Tolstoy (1828-1910) Haci Murat adli eserinde, Rus Çarliginin Kafkasya halklarina karsi yürüttügü, etkileri bugün bile hissedilen XIX. yüzyil savaslarindan bir öykü anlatir. Tolstoy'a göre Rus Çari I. Nikolay ile dagli halklarin önderi Seyh Samil arasinda bir fark yoktur. Önemli olan savasa karar verenler degil, savasanlardir. Her iki cephede savasan, hayatin ve ölümün gereklerini ellerinden geldigince, çogunlukla sorgusuz-sualsiz, çocukça, acemice yerine getiren insanlari önemser büyük yazar. Bu insanlardan biri olan, daglarin namli, gözü pek savasçisi Haci Murat'i ele alir bu romaninda. Kafkasya halklari için Haci Murat; bir umut, yerinden sökülemeyen, sökülürse solup gidecek inatçi bir dulavratotu olagelmistir… Ne var ki o da her insan gibi kendi talihinin pesine düsecek, yine de kederli hayat hikâyesinin son anina kadar dürüst, çocuk ve özgür kalacaktir."Tarihî bir seyler yaziyorsam gerçege en ince ayrintisina kadar sadik kalmayi severim," diyen Lev Nikolayeviç Tolstoy, kendisine derin sanatsal sancilar yasatan "Haci Murat" üzerinde araliklarla alti yil çalismis, yaklasik 5 000 sayfayi bulan tarihî belge incelemistir. Aslinda yabancisi oldugu dagli kültürünü, geleneklerini, düsünce ve davranis sekillerini böylesine ustalikla aktarabilmis, hayranlik uyandiran bir yapit ortaya koymustur.