Ölü Canlar

Ölü Canlar, (Rusça: ??????? ????, Myortvyje dushi) Ukrayna asıllı Rus romancısı ve oyun yazarı Nikolay Vasilyeviç Gogol'un ilk cildini 1842'de tamamladığı ve bitirilememiş romanıdır. Romanın konusunu kendisine Puşkin önermiştir. Üç cilt olarak tasarlanan roman; aslında Dante'nin İlahi Komedya'sı örnek alınarak yazılmıştır.

İlk cilde, romanın baş kahramanı Çiçikov'un kendi çıkarları uğruna yaptığı kötülükler damgasını vurmuştur. Gogol, cehennemi anlattığı bu bölümden sonra cenneti anlatacağı, Çiçikov'un ahlak ve vicdan sahibi olduğunu göstereceği ikinci cildin el yazmalarını, geçirdiği bir buhran sonucu yakmıştır. Daha sonra birkaç kez daha yazmaya çalıştığı bu bölümler, sonradan yayımlanmıştır.

Çiçikov, Rusya'da şehir şehir dolaşıp, feodal kanunlara göre toprak sahiplerinin malı olan köle köylüleri satın almaktadır. Ancak istediği köylüler; çalışmasını iyi bilen ya da sağlıklı olanlar değil, tam aksine ölü olanlardır. Dönemin eleştiri oklarını üzerine çeken feodal yapısının temeli olan fikirlerle karşı koyan roman, bu bakımdan belli kesimlerin sözcüsü olmuştur.

Ölü Canlar'ın Türkçeye çevrilmiş tüm kitapları, Alexander Eliasberg'in 1946'da Kiepenheuer tarafından yayımlanan 10. baskısı (1952) esas alınarak indirgenmiş; bazı istisnalar dışındaki özel isimler Türkçeleştirilmiştir.