Parayı Verdi Düdüğü Çaldı Sanat ve Edebiyat Dünyasında CIA Parmağı

Frances Stonor Saunders'in yazip, Ülker Ince'nin çevirdigi, Parayi Verdi Düdügü Çaldi'yi okurken sik sik 1950'li, 60'li yillarda, Farfield, Ford, Rockefeller ve Fullbright vakiflarinin burslariyla Türkiye'den kimler gitti acaba ABD'ye, diye düsündüm. Birini bulsam da konussam… Dünyanin en zengin, en saygin vakiflarinin CIA için paravan görevi yaptiklari kimin aklina gelir?Soguk Savas'in civcivli günlerinde ABD, Bati Avrupa'da gizli bir kültürel propaganda programina büyük miktarda para ayirmisti. Bu programin ana özelligi, böyle bir programin olmadigi iddiasiydi. Amerika'nin Merkezi Istihbarat Teskilati (CIA) bu programi büyük bir gizlilik içinde yürüttü. Kültürel Özgürlük Kongresinin otuz bes ülkede bürosu vardi. Kongre yüzlerce personel çalistiriyor, yirminin üzerinde saygin dergi yayimliyor, resim sergileri açiyordu; bir haber ve film servisine sahipti; taninmis kisilerin katildigi uluslararasi toplantilar düzenliyor, müzikçilere ve ressamlara ödüller dagitiyor, konser ve sergi olanaklari sagliyordu. Tek amaç uzun zamandir Marksizm ve Komünizme yakinlik duyan Bati Avrupa aydinlarini yavas yavas "Amerikan tarzi" bir bakis açisina sigdirmakti.Meger CIA'nin en etkili silahi Encounter dergisini okumak için bosu bosuna abone parasi ödemisim yillarca. Istersem bedava gönderirlermis. Fransa'da yayimlanan Preuves dergisini almak için Hachette dükkânlarina tasinip durmusum. Meger Jean-Paul Sartre'in Les Temps Modernes dergisini madara etmek için çikartiyorlarmis.Hey gidi Bertrand Russell, hey gidi George Orwell, hey gidi Ignazio Silone, hey gidi Stephen Spender, hey gidi Arthur Koestler!...Özdemir Ince