Portre - Bir Dünya Klasiği...

Genç ve yoksul ressam Andrey Petroviç Çartkov'un hayatı, bir resim dükkânında gerçeğe ürkütücü derecede benzeyen bir portreyle karşılaşınca değişir. Gizemli portre onu bir seçim yapmak zorunda bırakır. Ya dünyada sanatçı kimliğiyle bir yere gelmeye çalışacak ya da kolay yolu seçip, ün ve servet uğruna başkalarını taklit edecektir.
Ölü Canlar, Taras Bulba, Bir Delinin Hatıra Defteri, Müfettiş gibi yapıtlarıyla ünlenen N. V. Gogol (1809-1852) uzun öyküleriyle de klasik Rus edebiyatı içinde seçkin bir yere sahiptir. Tüm dünya dillerine de çevrilen Palto, Burun, Mayıs Gecesi gibi öykülerinde ince bir mizahla çarpıcı kişilikler yaratmıştır. Portre'de ise büyük yazara özgü üslup derinliği çok belirgindir.

Nikolay Vasilyeviç Gogol (1809-1852): Eğitiminin ilk bölümünü Poltava'da gördü. Edebiyata, Neshin'de liseye devam ettiği yıllarda ilgi duymaya başladı.
1836'da Rus bürokrasisini alaya alan Müfettiş adlı oyunu sahnelendi.
Gogol'un başyapıtı olan 1842 yılında tamamladığı Ölü Canlar romanı, Rusya'daki günlük yaşamın plastik bir görünümü verilerek, feodal Rusya'yı çürümüş, çökmüş bir ülke olarak çizer. Yergisel bir gözle çizilmiş toprak sahiplerinin, devlet memurlarının ve yapıtın başkahramanı, tüccar Çiçikov'un karşısında çalışkan ve özgürlük düşkünü Rus halkı vardır. Burada yazarın sıradan insanlara, onların bitmek bilmeyen enerjilerine tanıklığı romanın uluslararası boyutta tanınmasına ve saygınlık kazanmasına neden olmuştur.
1831'de tanıştığı Puşkin'e yakınlaşan Gogol onun etkisiyle ilk öykülerindeki neşeli, alaycı ve kaygısız havadan uzaklaşarak acı bir toplumsal yergiye geçti. Bir Delinin Hatıra Defteri'nde Puşkin'in etkileri görülmektedir.
En dikkat çekici öyküleri şunlardır: Palto, Burun, Mayıs Gecesi, Portre, Fayton, Taras Bulba.