Satranç

Tam da tarih çökerken beliren ates insanlarina çiçek atmistir Stefan Zweig. Her çagin yenilmislerine, uzagi iyi görenlere, kenar insanlarina, menzili yurt tutanlara, uçurumlara tirmandikça burçlara düsenlere, çig altinda kalsa da kulaginda karanfil tasiyanlara adamistir yazma yetisini. Unutmadik bizler de, bugulu bir safak vakti diz çökmüs dünyaya veda eden Zweig'i. Öyle ki Zweig, aci kemirdikçe yüzünü gülmeye cüret etmistir; esirgemeden söylemistir sözünü; söylemis ve ruhunu kurtarmistir! Zweig gibi sevmek! Evet, insana inancin can çekistigi çagimizda, dünyayi yeniden büyülemek için onun gibi sevmek, bilissel olmanin çok ötesinde, gündelik yasamin kaleleri (güç, zenginlik ve iktidar mekânlari; deger, anlam ve yapinti özne piramitleri) karsisinda ontolojik bir reddiye olabilir ancak. Zweig, biyografilerini yazdigi kisileri sevmistir! Onun için sevgi ölçüsüzlüktür ve bu ölçüsüzlügün maddi temeli, verili haliyle dünyanin yetersizligidir. Bizler onun yazdiklarini okurken, onun bu kisilerin acilarini duyumsadigini sezeriz. Onu çeken seyin bu sahsiyetlerin çektikleri acilar oldugunu bile söylemek mümkündür. Fakat onun aciyla iliskisi poetiktir ve bütün praksisi bu paralaksta biçimlenmistir; mesiyanik çileci bir aci anlayisi ona çok uzaktir. Her ne kadar metne adamis olsa da yasamini, yazdiklarinda salgiladigi imgeler, onun içindeki ressamin metne musallat olan dogasidir. Yasamini anlattigi birinin herhangi bir anini, o ana anlamini veren duygusunu, düsüncesini, bedeninin aldigi formu, içinde belirdigi mekâni betimlerken olusan resimsel durumu görmemek mümkün degildir. Tolstoy'da gördüklerini isiten ve Dostoyevski'de isittigini gören Zweig, Shakespeare'de tenin dünyasini kat etmistir.