Şia'da Kur'an İlimleri

Muhammed Hâdî Ma'rifet Örneği

Kur'an ilimleri, Kur'anın hem tarihini hem de tefsiri açısından önemli birçok meseleyi içine alan bir üst kavramdır. Kur'an ilimleri meseleleri ise her ne kadar tefsir eserlerinde belli ölçüde ele alınmış olsa da bu sahaya tahsis edilmiş eserlerin söz konusu meseleleri çok daha kapsamlı bir şekilde ele aldığı açıktır. Bu çalışma, Şii geleneğin Kur'an ilimleri meselelerine yaklaşımını, ulumü'l-Kur'an eserlerini esas alarak bütüncül bir şekilde ele alma amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma Şii gelenekte ilk defa ansiklopedik tarzda bir ulumü'l-Kur'an eseri telif eden Muhammed Hadi Ma'rifet'i merkeze alsa da Kur'an ilimleri meseleleri ele alınırken Hadi Ma'rifet'in görüşleri ile yetinilmemiş, çalışma boyunca klasik dönemden çağdaş döneme kadar ele alınan konunun Şii alimler tarafından nasıl anlaşıldığına özellikle temas edilmiştir. Böylelikle Hadi Ma'rifet'in görüşünün Şii gelenek içerisinde nerede durduğu, çoğunluğun görüşünü yansıtıp yansıtmadığı ortaya konulmuştur. Bir giriş ve üç bölümden oluşan çalışmanın girişinde, Şii Kur'an ilimleri literatürüne geniş bir şekilde değinilmiş, çalışmanın ilk bölümü ise Ma'rifet'in hayatı ve eserlerine tahsis edilmiştir. İkinci bölümde, Hadi Ma'rifet'in vahyin nüzulünden başlayarak Kur'anın cem' edilmesi, istinsahı, tahrif iddiası ve kıraatler gibi Kur'an tarihi meselerine dair yaklaşımı hem klasik hem de çağdaş diğer Şii alimlerinin bakış açısıyla birlikte incelenmiştir. Son olarak üçüncü bölümde ise özelde Ma'rifet'in genelde ise Şia'nın tefsir- te'vil meselesi, esbab-ı nüzul, Mekki-Medeni, nasih mensuh, i'cazü'l-Kur'an ve münasebatü'l-Kur' an gibi diğer Kur' an ilimleri meselelerine bakışı kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır.